ماهنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 13، شماره 1، فروردین 99 ، شماره پی در پی 47

سبک شناسی آثار محمود دولت آبادی بر مبنای مقالات دانشگاهی

صفحه (109 - 126)
کارمین صرّاف ، سید جمال الدین مرتضوی (نویسنده مسئول)، جهانگیر صفری ، سید کاظم موسوی
تاریخ دریافت مقاله : بهار 97
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : بهار 97

چکیده

یکی از مهمترین موضوعات مورد توجه پژوهشگران در رشته زبان و ادبیات فارسی، بررسی سبک شناسانه آثار نویسندگان و شعرا است. در سالهای اخیر و با توجه به گسترش دوره های تحصیلات تکمیلی، روند نگارش مقالات دانشگاهی افزایش پیدا کرده و پژوهشگران دانشگاهی ببررسی آثار نویسندگان و شعرای گذشته و معاصر بر اساس معیارهای علمی پرداخته اند. از جمله نویسندگان معاصر که پژوهشهای زیادی درباره آثار وی در زمینه های گوناگون از جمله سبک شناسی صورت گرفته محمود دولت آبادی است. در مجموع بیش از شصت مقاله دانشگاهی درباره آثار دولت آبادی به رشته تحریر در آمده که هدف نویسندگان این مقاله این است که ویژگیهای سبکی وی را از این مقالات استخراج و دسته بندی نمایند و در قالب یک مقاله در اختیار پژوهشگران قرار دهند. در این مقاله از چهل و نه مقاله دانشگاهی که ببررسی آثار دولت آبادی پرداخته اند استفاده شده است. مطالب این مقاله در هفت بخش ارائه گردیده است که عبارتند از: 1- نثر، 2- مضامین، 3- عناصر داستان، 4- مکتبهای ادبی، 5- بازتاب مسائل سیاسی و اجتماعی، 6- ادبیات اقلیمی و روستایی، و 7- سایر موارد. and lt;-p and gt; and lt;-p and gt; and lt;-p and gt;

کلمات کلیدی
سبک شناسی , محمود دولت¬آبادی , مقالات دانشگاهی , ادبیات داستانی.

• آرتا، سیّد محمد، انصاری شفیع، حجت و شیری، قهرمان؛ (1391)، «تأثیر متون کهن بر نثر داستانی دولت¬آبادی در رمان کلیدر»؛ فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، سال پنجم، شماره 2 (پیاپی 16)، (از ص15 تا ص 34).
• آرمن، سیّد ابراهیم و فیروزی¬مندمی، شهرزاد؛ (1391)، «ادبیّات روستایی در رمانهای عربی و فارسی؛ بررسی تطبیقی الأرض شرقاوی و جای خالی سلوچ دولت¬آبادی»؛ کاوش-نامه ادبیات تطبیقی، سال دوم، شماره 7، (از ص1 تا ص18)).
• ابراهیمی، سید رضا؛ (1389)، «مقایسه تطبیقی شخصیت¬پردازی و درونمایه در دو رمان جای خالی سلوچ و خوشه¬های خشم»؛ فصلنامه تخصصی زبان و ادب فارسی (دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج)، سال اول، شماره 3، (از ص1 تا ص17).
• ابومحبوب، احمد و پناهی، شهرام؛ (1389)، «اندیشه¬های هستی¬شناسانه در رمانهای سلوک دولت¬آبادی و مهمانی خداحافظی میلان کوندرا»؛ مجله مطالعات ادبیات تطبیقی، سال چهارم، شماره 14، (از ص11 تا ص28).
• ادهمی، جمال، جهانگیری، پرویز و دیداری، چنور؛ (1390)، «نقد جامعه¬شناختی رمان «سفر» محمود دولت¬آبادی»؛ فصلنامه علمی پژوهشی زبان و ادبیات فارسی (دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج)، سال سوم، شماره 7، (از ص35 تا ص53).
• اشرف¬زاده، رضا و یوردخانی، مهسا؛ (1391)، «نقد جامعه¬شناختی اصلاحات ارضی در رمان جای خالی سلوچ»؛ فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، شماره 36، (از ص103 تا ص128).
• اله¬دادی دستجردی، زهره، عابدیان، علیرضا و دولت¬آبادی، مرتضی؛ (1394)، «نمودها و کاربرد متفاوت «آرکائیسم» و «گویش سبزواری» در رمان کلیدر محمود دولت¬آبادی»؛ جستارهای ادبی، سال چهل و هشتم، شماره 4 (پیاپی191)، (از ص1 تا ص23).
• حاجتی، سمیه و رضی، احمد؛ (1394)، «واکاوی جلوه¬های فرودست پسااستعماری در رمان جای خالی سلوچ»؛ فصلنامه تخصصی نقد ادبی، سال هشتم، شماره 31، (از ص141 تا ص166).
• حبیبی نسامی، مرتضی؛ (1393)، «بررسی بوم¬گرایانه با شبیرو، اثر محمود دولت-آبادی»؛ ادبیات پارسی معاصر، سال چهارم، شماره 4، (از ص95 تا ص115).
• حسن¬پور آلاشتی، حسین؛ (1385)، «تحلیل سبک¬شناختی آثار داستانی محمود دولت¬آبادی»؛ فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی اراک (زیبایی-شناسی ادبی فعلی)، سال دوم، شماره 8، (از ص1 تا ص22).
• ________________ ؛ (1386)، «ویژگیهای زبان روایت در سه اثر از محمود دولت¬آبادی»؛ کاوش¬نامه، سال هشتم، شماره 14، (از ص139 تا ص160).
• حسن¬لی، کاووس و دهقانی، ناهید؛ (1389)، «بررسی سرعت روایت در رمان جای خالی سلوچ»؛ فصلنامه متن¬پژوهی ادبی، شماره 45، (از ص37 تا ص63).
• حسین¬زاده، آذین و شهپرراد، کتایون؛ (1394)، «از بیناخوانش تا بینامتنیّت؛ روایت شناسی میراث عاشورا در آثار داستانی محمود دولت¬آبادی»؛ متن¬پژوهی ادبی، سال نوزدهم، شماره 65، (از ص101 تا ص119).
• حیدری، فاطمه و وفایی دیزجی، فرناز؛ (1392)، «شیوه¬های شخصیت¬پردازی در رمان کلیدر»؛ پژوهشهای نقد ادبی و سبک¬شناسی، سال چهارم، شماره 2 (پیاپی 14)، (از ص95 تا ص127).
• حیدری، محمود و حاتمی تل مارانی، علی اکبر؛ (1395)، «بررسی تطبیقی مبانی رئالیسم در رمان «النهایات» اثر عبدالرحمان منیف و «آوسنه بابا سبحان» اثر محمود دولت¬آبادی»؛ ادبیات پارسی معاصر، سال ششم، شماره 4، (از ص27 تا ص48).
• خاقانی اصفهانی، محمّد و نجفی، حسن؛ (1393)، «بررسی تطبیقی رمان «جای خالی سلوچ» محمود دولت¬آبادی و «داستانهای کوتاه» مارون عبود از دیدگاه ادبیات اقلیمی»؛ کاوش¬نامه ادبیات تطبیقی، سال چهارم، شماره 15، (از ص25 تا ص47).
• خان¬محمدی، محمد حسین و شریفی، فردین؛ (1388)، «بررسی عناصر داستان «مرد» اثر محمود دولت¬آبادی»؛ فصلنامه ادبیات فارسی بهارستان سخن (دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی)، سال پنجم، شماره 13، (از ص77 تا ص109).
• خوشحال دستجردی، طاهره و شمعی، میلاد؛ (1388)، «تحلیل عنصر «حادثه» در رمان «جای خالی سلوچ» اثر محمود دولت¬آبادی»؛ پژوهشنامه فرهنگ و ادب، دوره پنجم، شماره 8، (از ص134 تا ص148).
• راکعی، فاطمه و نعیمی حشکوائی، فاطمه؛ (1395)، «استعاره و نقد بوم¬گرا مطالعه موردی دو داستان «گیله¬مرد» و «از خم چمبر»»، دو فصلنامه علمی پژوهشی زبان-شناخت، سال 7، شماره 1(پیاپی 13)، (از ص89 تا ص103).
• رحمانی، کیومرث؛ (1391)، «نقد مکتبی داستانهای محمود دولت¬آبادی»؛ فصلنامه علمی پژوهشی زبان ادب فارسی (دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج)، سال چهارم، شماره 13، (از ص41 تا ص73).
• شریفیان، مهدی و رحمانی، فرامرز؛ (1392)، «تحلیل عناصر ناتورالیستی در داستانهای محمود دولت¬آبادی»؛ ادب فارسی، دوره سوم، شماره 1 (پیاپی 11)، (از ص149 تا ص 168).
• شمعی، میلاد و بیطرفان، مینو؛ (1389)، «تحلیل تطبیقی جای خالی سلوچِ دولت-آبادی با رمان مادر اثر پرل باک»؛ ادب پژوهی، شماره 14، (از ص67 تا ص91).
• شیری، قهرمان؛ (1382)، «نثر محمود دولت¬آبادی»؛ مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد، سال سی و ششم، شماره 4 (پیاپی 143)، (از ص73 تا ص92).
• ________(الف)؛ (1387)، «دلالتهای ضمنی در جای خالی سلوچ و کلیدر دولت¬آبادی»؛ زبان و ادب فارسی (نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز)، سال 51، شماره 207، (از ص75 تا ص101).________(ب)؛ (1387)، «نام گزینی در روزگار سپری شده دولت¬آبادی (کلیدهایی برای درک محتوای رمان)»؛ فصلنامه علمی – پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)، سال هجدهم، شماره 74، (از ص113 تا ص143).
• ________(الف)؛ (1388)، «کلیدر دولت¬آبادی و فلسفه مداخله¬گری در روایت»؛ جستارهای ادبی، شماره 164، (از ص218 تا ص236).
• ________ ؛ (1390)، «موسیقایی بودن ساختار در کلیدر»؛ ادب پژوهی، دوره پنجم، شماره 16، (از ص35 تا ص58).
• _________ ؛ (1392)، «واقعیّتهای عینی و حقیقتهای ذهنی در کلیدر، جای خالی سلوچ، و روزگار سپری شده»؛ فصلنامه ادبیّات داستانی (دانشکده ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه رازی کرمانشاه)، سال اول، شماره 4، (از ص79 تا ص98).
• صالحی، پیمان (الف)؛ (1394)، «ساختار و محتوا در دو داستان «ترس» نجیب محفوظ و «بیابانی» محمود دولت¬آبادی»، مجله علمی- پژوهشی انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، شماره 34، (از ص105 تا ص128).
• _________ (ب)؛ (1394)، «نگرشی تحلیلی بر سرعت روایت در رمانهای جای خالی سلوچ و موسم الهجره إلی الشّمال با تکیه بر نظریّه روایت شناسی ژرار ژنت»؛ متن-پژوهی ادبی. سال نوزدهم، شماره 66، (از ص37 تا ص64).
• طاهری، قدرت الله؛ (1391)، «ردپای ایدئولوژی در آثار اولیه محمود دولت¬آبادی»؛ پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره 24، (از ص125 تا ص141).
• علّامی، ذوالفقار و عظیمی¬راد، زهرا؛ (1395)، «پیوند مخاطب و متن در آفرینش چند صدایی در رمان جای خالی سلوچ»؛ کاوش¬نامه، سال هفدهم، شماره 33، (از ص195 تا ص223).
• کاردگر، یحیی و باباشاهی، فاطمه؛ (1391)، «بررسی جنبه¬های موسیقایی رمان کلیدر (محمود دولت¬آبادی)»؛ مطالعات بلاغی، سال سوم، شماره 5، (از ص143تا ص167).
• __________ و قدمنان، رزاق؛ (1387)، «تشبیه اندیشی در رمان «روزگار سپری شده مردم سالخورده»»؛ زبان و ادب فارسی (نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال پنجاه و یکم، شماره 204، (از ص107 تا ص139).
• کریمی¬پناه، ملیحه و رادفر، ابوالقاسم؛ (1391)، «بررسی و تحلیل موضوعات وصفی کلیدر»؛ ادبیات پارسی معاصر، سال دوم، شماره 1، (از ص89 تا ص111).
• گرجی، مصطفی؛ (1387)، «بررسی و تحلیل عناصر بومی (دینی و ملی) بزرگترین رمان فارسی»؛ دو فصلنامه علمی – پژوهشی پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره 11، (از ص255 تا ص272).
• مجوزی، محمد و سوری، لیلا؛ (1395)، «تحلیل ساختار روایی رمان سلوک بر اساس نظریّه ژنت»؛ فصلنامه روایت پژوهی، سال چهارم، شماره 14، (از ص 71 تا ص 96).
• محسنی، احمد؛ (1383)، «مرز بی¬نهایت رئالیسم»؛ فصلنامه تخصصی ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، شماره 1-2، (از ص78 تا ص93).
• محمدی فشارکی، محسن و صادقیان، سمیه؛ (1392)، «آشنایی¬زدایی زبانی در آثار دولت¬آبادی (با تکیه بر دو اثر داستانی با شبیرو و عقیل عقیل)»؛ ادبیات پارسی معاصر، سال سوم، شماره 1، (از ص145 تا ص168).
• مختاری، قاسم؛ (1388)، «بررسی تطبیقی زندگی و برخی آثار محمود دولت¬آبادی و یوسف إدریس»؛ فصلنامه علمی تخصصی زبان و ادبیات فارسی دهخدا. شماره 2، (از ص92 تا ص106).
• مرتضوی، سید جمال الدین و آیتی، ندا سادات؛ (1387)، «بررسی عناصر داستانی در داستان «با شُبِیرو» اثر محمود دولت¬آبادی»؛ فصلنامه زبان و ادب [متن پژوهی ادبی]، دوره دوازدهم، شماره 36، (از ص102 تا ص116).
• مستعلی¬پارسا، غلامرضا، اله¬دادی¬دستجردی، زهره و دولت¬آبادی، مرتضی؛ (1390)، «فعل در رمان جای خالی سلوچ و منشأ آن»؛ جستارهای ادبی، شماره 173، (از ص157 تا ص173).
• مشتاق¬مهر، رحمان و کریمی قره¬بابا، سعید؛ (1388)، «شکل¬شناسی داستانهای کوتاه محمود دولت¬آبادی»؛ فصلنامه تخصصی نقد ادبی، سال دوم، شماره 8، (از ص73 تا ص110).
• نسقی، نازیلا؛ (1385)، «ممیّزهای ویژه در آثار محمود دولت¬آبادی»؛ فصلنامه ادبیات فارسی بهارستان سخن (دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی)، شماره 5، (از ص116 تا ص136).
• نصراصفهانی، محمدرضا و شمعی، میلاد؛ (1786)، «تحلیل عنصر "شخصیت" در رمان "جای خالی سلوچ" اثر محمود دولت¬آبادی»؛ مجله زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال پنجم، شماره 9، (از ص153 تا ص176).
• ________________________(الف)؛ (1388)، «سبک شناسی رمان «جای خالی سلوچ» اثر محمود دولت¬آبادی»؛ فصلنامه پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره 13، (از ص185 تا ص204).
• ________________________(ب)؛ (1388)، «نقد جامعه¬شناختی رمان «جای خالی سلوچ» اثر محمود دولت¬آبادی»؛ جامعه¬شناسی کاربردی، سال بیستم، شماره 4 (پیاپی 36)، (از ص151 تا ص168).
• واصفی، صبا و ذوالفقاری، حسن؛ (1388)، «خشونت علیه زنان در آثار محمود دولت¬آبادی»؛ پژوهش زنان، دوره هفتم، شماره 1، (از ص67 تا ص86).
• همّتی، شهریار، سلیمی؛ علی و عابدی، حسین؛ (1394)، «سبک¬شناسی زبانی رمان آن مادیان سرخ ¬یال نوشته محمود دولت¬آبادی»؛ متن¬پژوهی ادبی، سال نوزدهم، شماره 64، (از ص111 تا ص147).